گریس :

گريس مخلوطي ژلاتيني است كه از روغن و يك ماده قوام دهنده يا غليظ كننده و مواد افزودني خاص ساخته مي شود. مشخصات و كيفيت گريس به نوع و مقدار ماده غليظ كننده ، مواد افزودني ، مشخصات روغن پايه و همچنين فرايند توليد آن بستگي دارد.

مزایا و معایب گریسها :

مهم ترين ويژگي گريس ها توانايي استفاده از آنها به عنوان روانكار مناسب در نقاط غيرقابل دسترس ماشين آلات است . از طرفي ماشين آلاتي كه در آنها از گريس استفاده مي شود، طراحي ساده تر و درنتيجه نياز به تعمير و نگهداري كمتري دارند. همچنين از گريس ها مي توان در آب بندي دستگاهها سود برد.
در مقابل اين مزايا گريس ها توانايي انتقال حرارت و خارج نمودن آلودگي از ماشين را ندارند و اين مساله به ساختار ژله اي شكل گريس ها بر ميگردد.
همانگونه كه گفته شد مواد تشكيل دهنده گريس ها شامل روغن پايه ، ماده سفت كننده و مواد افزودني است . در حقيقت ماده سفت كننده نقش حامل روغن را به عهده دارد و عمل روانكاري را فقط روغن انجام مي دهد، پس فرق اصلي گريس ها با روغن ها در وجود ماده سفت كننده است .
دسته بندی گریسها :

گريس ها را براساس نوع روغن پايه (معدني ،سنتتيك و گياهي) و نوع ماده سفت كننده (صابون هاي فلزي ،پليمرها و موادمعدني ) دسته بندي مي نمايند.
از نظر قوام و سفتي ، گريس ها نيز مانند روغن ها با درجاتي مشخص مي شوند. اين درجات به درجاتNLGI يا نفوذ پذيري معروف هستند و با اعدادي از سه صفر (000 ) تا 6 دسته بندي ميشوند. سفت ترین گريسها با درجه NLGI 6وروانترين آنها با درجه NLGI 000براساس آزمايش نفوذپذيري گريس كاركرده مشخص مي شوند.

بوي گريس :

معمولا هرگريس داراي بوي مشخصي است كه ناشي از نوع روغن پايه ، سفت كننده و مواد افزودني مصرف شده و يا تحت تاثير اسانس هاي مصرفي است. بوي تند و زننده گريس نشانه كيفيت پايين گريس است كه به دليل استفاده از روغن پايه اكسيدشده يا اكسيد شدن گريس در معرض دماي بالا و غيرمعمول در فرايند توليد گريس بروز مي نمايد.

رنگ گريس :

رنگ تعيين كننده كيفيت گريس نيست . رنگ گريس بطور طبيعي با توجه به نوع مواد مصرفي ممكن است كاملا بي رنگ ، طلائي ، زرد ، قهوه اي كم رنگ تا قهوه اي تيره و سياه باشد. به منظور توليد گريس با رنگ هاي خاص مانند قرمز ، آبي يا سبز از رنگدانه هاي مناسب استفاده مي شود.
فرسودگي گريس:

عوامل متعددي مانند اكسيژن هوا ، گرما ، نور و كاتاليزورها ، عمدتا از طريق اكسيداسيون باعث كاهش عمر گريس ها و فساد آنها ميگردند.

جدا شدن روغن از گريس :

درصورتيكه گريس براي مدت طولاني در انبار نگهداري شود يا در دماي بالا كار كند ، روغن از گريس جدا خواهد شد كه مقدار آن به اندازه ظرف گريس ، نوع آن ، مقدار غليظ كننده ، نوع روغن پايه و شرايط اختلاط غليظ كننده و روغن بستگي دارد. هرچه مقدار ماده غليظ كننده بيشترو گرانروي روغن پايه بالاتر باشد، مقدار جداشدن روغن از گريس کمتر خواهد بود .

گریسکاری بهینه :

به تجربه ثابت گرديده كه روانكاري بهينه در صورتي مقدور است كه گريس قديمي از سطوح گريس كاري كاملا زدوده و پاك شود و سپس گريس جديد به كار برده شود. اما اگر امكان پاك كردن به خوبي ميسر نبود(عدم دسترسي) بايد گريس جديد به صورت تزريق به گونه اي كه گريس قبلي بيرون رانده شود به مصرف برسد.

نکات نیازمند بررسی قبل از انتخاب گریس :

اهم مواردي كه بايد در هنگام انتخاب گریس مد نظر قرار گيرند عبارتند از :

اندازه و نوع قطعات :

اندازه و نوع قطعات مانند بلبرينگ و كابلها، بوشها شامل خطي ، لغزشي، دوراني، قطعات گردشي در داخل بوشها. قطعات آب بندي و ساير مشخصات ديگر را مي‌توان از جمله موارد متعدد براي انتخاب گريس نام برد. اگر حركت لغزشي در بوش عملكرد اصلي باشد، بايد از گريس با روغن پايه سنگين و مواد افزودني جامد جهت افزايش تحمل بار و توليد لايه روانكار مقاوم‌تر فيمابين قطعات استفاده نمود.
اگر حركت دوراني و توليد اصطكاك گردشي مد نظر باشد، از گريسي با روغن پايه و گرانروي بالاتر با كمي استفاده از پليمرها، ادتيوهاي جامد و ضدخوردگي و بالابرنده تحمل فشار (EP) استفاده مي‌شود.

بار :

هر چقدر فشار و وزن كار افزايش يابد گرانروي روغن پايه گريس به همين نسبت مي‌بايد افزايش يابد. چون اكثر قطعات در غلطك‌ها با بار زياد كار مي‌كنند، بسيار لازمست كه روغن پايه گريس سنگين‌تر انتخاب شود.

سرعت :

عموما ماشین آلاتی كه با سرعت بالا كار مي‌كنند داراي بار و فشار كار كمتري هستند و به همين نسبت ويسكوزيته روغن پايه گريس بايد كاهش يابد. در كاركرد ماشين آلات با سرعت و بار متوسط تا زياد، روغن پايه گريس بين ISO 46-150انتخاب مي‌شود.

اتمسفر :

سه مورد عمده در آتمسفر شامل دما، رطوبت و ذرات معلق وجود دارند. اگر چه عوامل در آتمسفر بسيار مهم هستند ولي بعد از انتخاب نوع روغن پايه گريس مد نظر قرار مي‌گيرند.
دماي زياد باعث اكسيداسيون و پايين آوردن گرانروي روغن گرديده و با كاهش گرانروي روغن، تحمل بار نقصان مي‌يابد. قطعات در فشار كار بالا و حرارت زياد درمعرض خطر كمبود لايه روانكار مناسب قرار گرفته كه در صورت اتفاق باعث خورندگي قطعات متحرك مي‌گردد. وجود آب چه بصورت آزاد و يا محلول در روغن قابليت فيلم روانكار بين قطعات را بشدت كاهش مي‌دهد.
اين عوامل مي‌تواند باعث ايجاد زنگ، چسبندگي، سايش و خورندگي شديد شود. براي اجتناب از اين مشكل، گريس كاري مداوم جهت خارج نمودن گريس آلوده كمك بسيار موثري در رفع اين مشكل مي‌كند.
ورود گرد و خاك به سيستم باعث ايجاد خراشيدگي و سطح ناهموار در قطعه شده كه خود باعث خوردگي و تشديد ساييدگي مي‌گردد. اين عوامل عموما در حرارت‌هاي بالا و رطوبت زياد تشديد مي‌شود.
تناوب گريس‌كاري بستگي به نحوه و زمان استفاده از دستگاه دارد. گريس مانند روغن عموما در حفره‌هايي كه سازنده در سيستم تعبيه كرده به صورت اضافي مانده و عمل روانكاري را انجام مي دهد. اگر به دلايلي مقدار آن كاهش يابد، ميزان فيلم لازم روانكاري كاهش مي‌‌يابد كه خود منجر به توليد گرما در نهايت خوردگي مي‌گردد. تناوب وتامين گريس كافي از الزامات روانكاري است. هر چه عمل گريسكاري مجدد طولاني تر شود، احتمال كسر گريس افزايش يافته و كاركرد دستگاه بدون آن محتمل‌تر مي‌شود. تركيب كاهش گرانروي روغن پايه گريس، دما، رطوبت و آب، ذرات معلق در هوا عامل عمده خرابي و خوردگي قطعات است.